Tkanina żakardowa to tkanina bardzo dekoracyjna, można nawet pokusić się o określenie – wytworna. Kojarzy się z jedwabiem, dworem królewskim, obitymi tkaniną ścianami pałacowych komnat, a także bogato zdobionymi meblami i dworskimi strojami z minionych epok. Czym dokładnie jest żakard oraz jakie są jego rodzaje i zastosowanie. Zapraszam do artykułu.
Co to jest tkanina żakardowa?
Tkaniny żakardowe mają zwykle bogate, rozbudowane wzory. Wykonuje się je na krosnach wyposażonych w mechanizm Żakarda. Tkanie w ten sposób pozwala na uzyskanie bardzo rozległych wzorów. Ich powierzchnia może zajmować nawet kilka metrów kwadratowych. Nie oznacza to jednak, że na tkaninie nie są umieszczane także drobne elementy, wręcz przeciwnie. Z pomocą tej techniki tkania możliwe jest stworzenie scen rodzajowych, a nawet szczegółowych portretów.
Za twórcę żakardu uznaje się Josepha Jacquarda, który w XIX wieku stworzył specjalną maszynę tkacką, umożliwiającą tworzenie tkanin poprzez przeplatanie jednego lub wielu wątków przez jedną lub wiele osnów. W ten sposób można było kontrolować każdą nitkę osnowy na krośnie. Była to prawdziwa rewolucja w branży tekstylnej, gdyż pozwalała na produkcje dowolnego wzoru.
Rodzaje żakardów
Żakardy podzielić możemy na pojedyncze i wielowarstwowe. W obydwu przypadkach lewa strona jest odwrotnością prawej, co sprawia, że tkanina jest dwustronna. Można wykorzystać ten fakt przy tworzeniu dekoracji do domu np. wykorzystując tkaniny żakardowe jako zasłony lub obrusy. Właściwie wszędzie tam, gdzie ta cechą będzie wykorzystana.
Żakardy pojedyncze dzielimy na:
- jednobarwne – Osnowa i wątek są w tym samym kolorze, a wzór tworzony jest przez ich splot tworząc spłaszczony relief. Wzór jest widoczny dzięki światłu odbijającemu się na pokryciu. Przykładem jednobarwnej tkaniny żakardowej jest adamaszek.
- wielobarwne – Osnowa i wątek są w różnych kolorach, które poprzez splatanie ze sobą tworzą dwubarwny wzór. Dzięki temu można rozróżnić kolor wzoru, tła i kolor wypadkowy, który powstaje poprzez ich zmieszanie. Dla zobrazowania: jeżeli mielibyśmy wątek w kolorze białym, a osnowę w czarnym, to możemy uzyskać tkaninę w czerni, bieli i całej gamie odcieni szarości.
- wielowątkowe – Wzór tworzony jest przez jedną osnowę i wiele różnokolorowych wątków. Jego tło ma barwę wypadkową zastosowanych kolorów.
- wieloosnowowe – Tkanina powstaje z przeplatania się jednego watki na wielu osnowach. Tak jak w przypadku żakardów wielowątkowych, tło stanowi wypadkowa zastosowanych kolorów.
Wielowarstwowe żakardy wytwarza się natomiast na wielu osnowach przy użyciu wielu wątków. Dzięki temu przy zastosowaniu tylko 4 kolorów można uzyskać wiele barw pośrednich, które zależą od zastosowanych splotów tkackich. Wyróżniamy między innymi: płócienny, skośny i atłasowy.
Tkanina żakardowa – cechy charakterystyczne
Tkaniny wykonywane wyżej opisaną techniką, czy to pojedyncze, czy wielowarstwowe są bardzo dekoracyjne. Zdecydowanie częściej stosuje się je w branży meblarskiej, tekstylnej i tapicerstwie niż w przemyśle odzieżowym. Nie oznacza to jednak, że żakardy nie mają także tam zastosowania. Wręcz przeciwnie, a od czasu do czasu są bardzo popularne na modowej arenie.
Żakard do którego wpleciona została przędza w złotym lub srebrnym kolorze nazywany jest brokatem. Natomiast rodzaj żakardu, który został wykonany w ten sposób, aby po jednej stronie tworzył się wypukły wzór – nazywamy tkanina strukturalną. W przemyśle odzieżowym stosuje się także żakard pikowany. Pikowanie to polega na połączeniu dwóch tkanin np. żakardu z wiskozy oraz drugiej warstwy materiału np. bawełny. Mamy więc tkaninę zewnętrzną oraz spodnią połączone ze sobą tkaniem lub haftem. Całość wyglądem trochę przypomina kołdrę.
Kiedyś żakardy wytwarzało się z jedwabiu i lnu, co przekładało się na ich wysoką cenę. Aktualnie tkaniny żakardowe robi się głównie z wiskozy, wełny oraz włókien syntetycznych. Oczywiście nadal można nabyć żakardy wykonane z jedwabiu jest to jednak tkanina bardzo ekskluzywna.
tKANINA ŻAKARDOWA – zastosowanie
Tkaniny żakardowe są bardzo dekoracyjne ze względu na bogactwo kolorów, ale także wzorów, struktury oraz możliwości dodawania nici w kolorze złotym lub srebrnym, czyli wyżej wspomnianych brokatów. Mają one szerokie zastosowanie głównie w dekoracji pomieszczeń. Tworzone są z nich przepiękne zasłony, poduszki, narzuty, czy obrusy. W przemyśle odzieżowym także mają one swoje miejsce. Szyje się z nich odzież wierzchnia, czyli płaszcze, kurtki, kamizelki, sukienki, spódnice. Świetnie sprawdzają się także jako materiał na różnego rodzaju torby, torebki i plecaki, gdyż żakardy są bardzo mocne i wytrzymałe.
żakardy w tapicerstwie
Tkaniny żakardowe są trwałe i mocne. Od razu przyciągają wzrok nasyconymi kolorami i ciekawymi wzorami. Dzięki wysokiej tolerancji na niszczenie się są bardzo chętnie stosowane w przemyśle tapicerskim. Z żakardów z powodzeniem tworzyć można obicia krzeseł, foteli, tapicerowane łóżka. Interesującym pomysłem jest też wykorzystanie tkaniny żakardowej do paneli tapicerowanych. Są one wspaniałą ozdobą sypialni, a jednocześnie pełnia funkcję użytkową tworząc wygodne oparcie.
przemysł odzieżowy
Z żakardów z powodzeniem szyje się przede wszystkim odzież wizytową. Żakiety, spódnice, kostiumy, marynarki stworzone z tej tkaniny natychmiast przyciągają wzrok i zatrzymują go na dłużej, bo żakardy są bardzo efektowne. Nawet te pojedyncze, jednobarwne pięknie grają ze światłem, które odbija się na powstałych na tkaninie wzorach lub ich tle. Rokrocznie w okresie karnawału w ofercie sklepów mamy dużo propozycji odzieży żakardowej z zastosowaniem błyszczących nitek. Istnieje także dżersej żakardowy, który ma wygląd typowej tkaniny żakardowej, a przy tym jest elastyczny. Ten rodzaj materiału świetnie sprawdza się w produkcji T-shirtów, leginsów, spódnic, czy bluz. Szerzej znany jest pod nazwą jersey. Reasumując tworzy się z niego odzież dzienną, która jest bardzo wygodna i komfortowa w noszeniu.
Jak dbać o żakard?
Żakardy są wytrzymałe i odporne na zabrudzenia, ale oczywiście także one od czasu do czasu wymagają prania. Należy prać je w temperaturze nie wyższej niż 30°C wybierając program dla delikatnych tkanin. Znacznie ułatwi to późniejsze prasowanie materiału, które w zależności od jego składu może być odrobinę utrudnione. Świetnie do tego celu sprawdzają się parownice do ubrań, które pozwalają na dostosowanie ilości wytwarzanej pary i jej temperaturę. Jeżeli jednak nie mamy specjalnej parownicy, to zwykłym żelazkiem również możemy usunąć zagniecenia na tkaninie. Początkowo najlepiej jest zrobić to przez bawełnianą ściereczkę i ustawić niższą temperaturę, aby sprawdzić jak tkanina zachowa się pod wpływem ciepła. Może się zdarzyć, że w naszej tkaninie żakardowej będzie duża domieszka włókien syntetycznych lub poliestru, a te jak wiadomo nie lubią wysokiej temperatury i bezpośredniego kontaktu ze źródłem silnego ciepła.
Żywe kolory i wspaniałe wzory sprawiają, że żakardy są bardzo dekoracyjne. Stworzone wręcz do szycia z nich zasłon, czy poduszek ozdobnych. Tym bardziej, że tkaniny żakardowe mają gęsty splot i jako zasłony doskonale zaciemnia pomieszczenie kiedy zajdzie taka potrzeba. Świetnie odnajdują się także jako tkaniny tapicerskie, gdyż są mocne i wytrzymałe. Do wnętrz w których zostały zastosowane wprowadzają wyważoną elegancję i odrobinę luksusu.